Informacja o patogenach bakteryjnych stanowiących najczęstszą przyczynę chorób infekcyjnych gołębi (zwłaszcza młodych) oraz sposobie zastosowania bakteriofagów w ich terapii

Pałeczki jelitowe (Gram-ujemne):

  • chorobotwórcze szczepy Escherichia coli (najczęściej izolowane, charakteryzują się dużą inwazyjnością i toksynotwórczością; E. coli i bakterie grupy coli stanowią mikroorganizmy wskaźnikowe do badania stopnia zanieczyszczenia kałowego wody i żywności)
  • serowary Salmonella spp. (fakultatywnie wewnątrzkomórkowe patogeny, charakteryzują się toksynotwórczością oraz dużą opornością na czynniki fizykochemiczne środowiska)
  • Klebsiella pneumoniae (pałeczka zapalenia płuc, charakteryzuje się zdolnością wytwarzania otoczki chroniącej bakterie przez fagocytozą i antybiotykami)

Ziarniaki (Gram-dodatnie):

  • Staphylococcus spp., w tym β-hemolityczne szczepy S. aureus (gronkowca złocistego) i opornego na metycylinę (MRSA), charakteryzują się wielolekoopornością, dużą toksynotwórczością i aktywnością enzymatyczną; obecnie ważne, z klinicznego i epizootyczno-epidemiologicznego punktu widzenia, są także oportunistyczne gronkowce koagulazo-ujemne; posiadają zdolność tworzenia biofilmu na powierzchni żywych tkanek lub materiałów sztucznych
  • Streptococcus spp. (paciorkowce, charakteryzują się dużą toksynotwórczością, zwłaszcza zdolnością do wywoływania hemolizy (rozpad krwinek czerwonych)
  • Enterococcus spp. (paciorkowce kałowe, występują w przewodzie pokarmowym, oportunistyczne o niskiej patogenności, groźne jednak dla osobników z obniżoną odpornością, zwykle występują jako jeden z elementów flory mieszanej)

Niewybredne pałeczki (Gram-ujemne):

  • Pseudomonas spp., w tym Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej) szeroko rozpowszechniona w przyrodzie (gleba, woda, ścieki, rośliny, owady, zwierzęta), infekuje osobniki z obniżoną odpornością, charakteryzuje się wielolekoopornością oraz niewrażliwością na środki myjąco-dezynfekujące, barwnikotwórcza, posiada zdolność tworzenia biofilmu

Nowatorską alternatywą dla terapii chorób zakaźnych wywołanych przez wielolekooporne patogeny bakteryjne jest fagoterapia, która polega na zastosowaniu bakteriofagów (fagów, wirusów bakteryjnych) specyficznie atakujących i niszczących konkretne komórki bakteryjnego gospodarza.


Zalety fagoterapii:

  • bezpieczeństwo (bakteriofagi atakują wyłącznie komórki bakteryjne)
  • specyficzność (bakteriofagi niszczą tylko te patogeny bakteryjne, do których zostały dobrane, nie niszczą fizjologicznej flory bakteryjnej czy ewentualnych szczepów probiotycznych)
  • proste dawkowanie (bakteriofagi namnażają się w komórkach bakteryjnego gospodarza, jedna komórka bakterii zapoczątkowuje powstanie licznych potomnych cząstek fagowych, proces terapeutyczny trwa dopóty, dopóki dostępny będzie patogen)
  • brak zjawiska lekooporności
  • łatwość zastosowania

Etapy fagoterapii:

  • izolacja i identyfikacja bakteryjnego czynnika etiologicznego (klasyczna mikrobiologia)
  • dobranie specyficznego faga(-ów)
  • ocena aktywności bakteriolitycznej wybranego faga (-ów)
  • przygotowanie preparatu fagowego
  • opracowanie, indywidualnie dopasowanej, metody aplikacji